Columns op deze
pagina mogen worden gedownload en/of gekopieerd en geplaatst in uw
eigen clubblad.
De redactie stelt daarbij als voorwaarde dat
U de volgende bron en auteur vermeld:
www.nwfregiosport.nl en www.brambrouwer.nl .
Tevens dient u de auteur per e-mail te
laten weten dat u het artikel plaatst. Voor elk ander gebruik is
toestemming van de auteur nodig.
20 januari 2007:
Taakgericht
Taakgerichtheid is belangrijk voor
sporters, misschien wel het belangrijkste. Namelijk, zelfs met de
beste techniek en conditie is een slechte taakuitvoering funest.
Taakgericht wil zeggen: de aandacht richten op wat je in de
eerstvolgende momenten moet doen om je doel te halen, vanuit de
situatie op dit moment. Dat betekent: al het andere buitensluiten.
Een voorbeeld: de finale in een belangrijk voetbaltoernooi. De
eindstand is gelijk, na strafschoppen staat het 5-4 en José mag de
laatste strafschop nemen. Scoren betekent winnen. Het joelende
publiek is op de hand van de tegenstander en José denkt dat ook
over de scheidsrechter. Zijn taak is: ‘maak het doelpunt.’ Hij
moet het joelende publiek en het irritante gedrag van de
scheidsrechter uit zijn hoofd zetten. Hij mag geen indruk proberen
te maken op die mooie meid, die steeds naar hem lonkt. Ook mag hij
zich niet bezig houden met de gevolgen van winnen, zoals:
toernooiwinst, gevierd zijn, promotie, profcontract, enz. Dit leidt
slechts af van zijn taak. Hij hoeft alleen het doelpunt te maken.
Niet meer en niet minder. De andere dingen komen daarna wel en die
mooie meid zal nog meer geďnteresseerd zijn. Dat dit geen theorie,
maar vaak doorslaggevend is, laat de praktijk zien.
Het Nederlands Kampioenschap
schaatsen sprint. In het laatste paar van de1000 meter bestrijden
Marianne Timmer en Annet Gerritsen elkaar. Timmer staat eerste in het
klassement, met een kleine voorsprong op Gerritsen. In de laatste 50
meter verliest Timmer haar balans en valt voorover. Dan toont ze
haar taakgerichtheid. Terwijl ze op het ijs ligt (de situatie op dit
moment) draait ze zich zo, dat haar schaatsen als eerste over de
finish gaan. Deze zijn namelijk maatgevend voor de tijd. Als je
eerst met je hoofd over de finish glijdt, dat kost veel tijd. Timmer
verliest de 1000 meter, maar door haar taakgerichte draaiactie houdt
ze 35 duizendste punt voorsprong in het klassement en is kampioen.
Zonder die draai was dit niet gelukt. Achteraf zegt Marianne dat ze
zich niet bewust heeft gedraaid. De TV beelden zijn echter
duidelijk. Haar taakgerichtheid is geďnternaliseerd, het is een
automatisme geworden, een reflex. Bij reflexen hoef je niet na te
denken. Denken kost tijd. Denk maar aan een reflexreactie als je je
brand, dan hoef je ook niet na te denken voordat je je hand
terugtrekt.
Een ander voorbeeld zien we bij het
Europese Kampioenschap lange baan in Collalbo. Irene Wust staat na
drie afstanden eerste in het klassement voor Martina Sábliková.
Sáblilová rijdt als eerste de 5 km en als betere lange afstand
rijdster doet ze wat ze moet doen, een fantastische tijd neerzetten.
De eerste vrouw op de 5 kilometer onder de zeven minuten, in de
buitenlucht. Desondanks lijkt het voor Wust ‘kat in ’t bakkie’,
mits ze haar taak goed uitvoert: een goed opgebouwde 5 km rijden. Ze
heeft immers een speling van 14,05 seconde. Dus: behoudend starten
en in de tweede helft alles gegeven Als ze dat goed doet is ze voor
het eerst Europees kampioene.
Echter, Wust start onwaarschijnlijk
snel, lage 32ers. Waar is ze mee bezig? De supertijd van Sábliková
verbeteren, haar mindere 3 km van gister goedmaken? Is ze al bezig
met kampioen zijn of spelen er andere zaken tussen haar oren? We
zullen het waarschijnlijk nooit weten. Maar ze is duidelijk niet met
haar taak bezig: een evenwichtige 5 km rijden. De tv-verslaggevers
roepen al: "Hier rijdt de nieuwe Europees kampioene". Maar
de rondetijden lopen op, via 33, 34 tot bijna 37 seconden. Bij 4 tot
5 seconden per rondje langzamer dan Sábliková, verdwijnt de
voorsprong sneller dan sneeuw in de zon. Als Irene over de streep
komt, heeft ze 13 duizendste punt te weinig voor het kampioenschap.
Dat gaat met Martina Sábliková mee naar Tsjechië. De
NOS-commentatoren Ria Visser, Marts Smeets en Bart Veldkamp zoeken
allerhande oorzaken voor het falen van Wust: een druk seizoen, ze is
aanvallend, enz. Maar Wust was gewoon onvoldoende taakgericht.
Gelukkig concentreerde Sven Kramer
zich later op de middag beter op zijn taak. Hij werd met een
fantastische 10 km Europees kampioen. Met afsluitend twee 29ers liet
Sven zien, dat er wat betreft de 10 km meer ingezeten had. Maar dan
was het risico de titel mis te lopen groter geweest. Als Kramer na
afloop wordt gevraagd of het falen van Wust hem beďnvloed heeft,
antwoordt hij: "Ik heb me er niet mee bezig gehouden. Ik moet
hier gewoon doen wat ik moet doen!". Dat is taakgerichtheid.
Maar ook Sven vergat even zijn taak toen hij in de laatste bocht al
zijn feestje ging vieren. Natuurlijk begrijpelijk. Maar de
concentratie is gestoord en daardoor de kans op een val veel groter.
Gelukkig is het bij één teleurstelling gebleven.
Taakgerichtheid is een aspect dat
sportpsychologen hun pupillen aanleren. Je kunt er gewoon op
trainen, net als op conditie en techniek. Dat taakgerichtheid het
verschil tussen winnen en verliezen kan betekenen, zal uit
bovenstaande wel duidelijk zijn.
Bram
Brouwer, sportpsychologie
|